Relacje międzyludzkie odgrywają ważną rolę w życiu człowieka. Już od dzieciństwa, aż do śmierci, spędzamy dużo czasu na interakcjach z innymi ludźmi. Szukamy u innych bezpieczeństwa, akceptacji i miłości.
Teoria przywiązania Johna Bowlby’ego (1982) oraz badania Mary Ainsworth (1978, 1981) są kluczowe w psychologii rozwoju dziecka. Opisują one, w jaki sposób interakcje z opiekunem wpływają na kształtowanie się wewnętrznych modeli roboczych dziecka. System przywiązania dziecka dąży do poczucia bezpieczeństwa i przetrwania, co ma wpływ na sposób, w jaki dziecko postrzega świat, kontaktuje się z innymi, reguluje emocje oraz interpretuje bodźce zewnętrzne.
Teoria Przywiązania Johna Bowlby’ego wyróżnia trzy style przywiązania – bezpieczny, lękowy oraz unikający, które opisują tendencję do zbliżania się lub unikania bliskich relacji oraz sposób, w jaki dorośli funkcjonują w relacjach.
Ludzie, którzy wykazują bezpieczny styl przywiązania, stosują bardziej skuteczne sposoby rozwiązywania konfliktów, podczas gdy osoby z pozabezpieczonymi stylami przywiązania wykorzystują mniej konstruktywne metody. Według badań, związki między ludźmi z lękowym lub unikającym stylem przywiązania są mniej zadowalające, niż związki między osób z bezpiecznym stylem przywiązania. Bezpieczny styl przywiązania występuje u ponad 50% populacji, podczas gdy lękowy styl przywiązania występuje u 20%, a styl unikający u 25%.
Każdy z wymienionych stylów ma swoje unikalne cechy, które wpływają na to jak: postrzegamy bliskość i wspólnotę z drugą osobą, radzimy sobie z konfliktami, podchodzimy do kwestii seksualnych, umiemy wyrażać swoje pragnienia i potrzeby, oraz jakie mamy oczekiwania od partnera.
Styl bezpieczny:
Dobrze czuje się w bliskich relacjach i jest zazwyczaj ciepły i kochający. Styl ten wykształca się w relacji z rodzicami, którzy byli współczujący, dostępni fizycznie, emocjonalnie i reagowali na potrzeby.
-wykazuje stałość, czuje, że możesz mu zaufać;
-podejmuje wspólne decyzje;
-potrafi dobrze komunikować problemy, które pojawiają się w związku;
-w naturalny sposób okazuje ci uczucia; -ma elastyczne spojrzenie na związek.
Co o relacjach mówi Basia, która wykazuje bezpieczny styl przywiązania?
“W relacjach łatwo mi wyrażać ciepło i miłość, cieszę się bliskością bez nadmiernej troski. Radzę sobie dobrze w romantycznych związkach, umiejętnie komunikuję swoje potrzeby i uczucia. Potrafię z łatwością zrozumieć emocje partnera i odpowiednio na nie reagować. Dzielę się zarówno sukcesami, jak i problemami, oferując wsparcie w trudnych chwilach.”
Styl lękowy:
Bardzo pragnie bliskości, przesadnie angażuje się w relacje i martwi się, na ile partner odwzajemnia jego uczucia. Styl ten wykształca się w relacji z rodzicem, z którym więź nie była stabilna i często było się kochanym za to co się robi.
-pragnie w relacji dużo bliskości;
-ma obawy przed potencjalnym odrzuceniem;
-jest podejrzliwy i zazdrosny;
-czuje się nieszczęśliwy jeśli nie jest w związku;
-nie komunikuje swoich potrzeb, oczekując, że się domyślisz;
-obraża się lub wybucha.
Co o relacjach mówi Karolina, która wykazuje lękowy styl przywiązania?
“Często odczuwam, że trudno mi nawiązać z innymi głębsze relacje, które by spełniały moje oczekiwania. Kiedy jestem w związku, często obawiam się, że nie jestem wystarczająco kochana oraz że partner może mnie opuścić. Pragnę pełnej bliskości, ale wiem, że to może odstraszać innych ludzi.”
Styl unikający:
Bliskość jest równoznaczna z utratą niezależności, dlatego osoby z tym stylem starają się ją zminimalizować. Najczęściej wykształca się w relacji z rodzicami, którzy zachowywali dystans, byli sztywni i nie reagowali na potrzeby.
-wysyła mieszane sygnały;
-ceni sobie niezależność;
-podkreśla granice w związku;
-ma nierealistyczne wyobrażenia na temat tego jak powinien wyglądać związek;
-boi się wykorzystania przez partnera;
-podczas kłótni wychodzi albo wybucha;
-ma problemy w określeniu tego co dzieje się między wami.
Co o relacjach mówi Maciek, który wykazuje unikający styl przywiązania?
“Dla mnie trudnym jest nawiązywanie bliskich relacji z innymi ludźmi. Często czuje niepewność i nie ufam im w pełni, co sprawia, że unikam zależności. Dodatkowo, kiedy ktoś narusza moją prywatność i przekracza moje granice, to mnie stresuje. W przeszłości osoby, z którymi miałem styczność, chciały nawiązać związki emocjonalne na bardziej zaawansowanym poziomie niż ja, co zawsze było dla mnie niekomfortowe.”
Style przywiązania wpływają na różne aspekty związku romantycznego, takie jak postrzeganie relacji, potrzeba bliskości, zaangażowanie, stabilność związku i satysfakcja z niego.
Osoby przywiązane bezpiecznie są bardziej optymistyczne w myśleniu o miłości i mają większe zaangażowanie w związek, niż osoby o lękowym lub unikowym stylu przywiązania. Osoby o stylu lękowym mają większą potrzebę bliskości, ale czasem zachowują się intruzywnie, podczas gdy osoby o stylu unikowym niedoszacowują potrzeb swojego partnera. Osoby przywiązane pozabezpiecznie charakteryzują się mniejszą stabilnością związku i mniejszą satysfakcją z niego niż osoby przywiązane bezpiecznie. Osoby o lękowym stylu przywiązania są bardziej narażone na zerwanie związku, ale częściej pozostają w niesatysfakcjonujących związkach niż osoby o unikowym stylu przywiązania.
Istotnym aspektem tego jak wygląda relacja, jest to jak oceniamy partnera, co przyczynia się do naszego zadowolenia z relacji. Na postrzeganie partnera może wpływać wiele zmiennych, takich jak cechy wyglądu fizycznego partnera, jego osobowość, nasze własne uprzednie doświadczenia romantyczne, dostępność atrakcyjnych alternatyw czy też rozbieżność między partnerem rzeczywistym a ideałem.
Podsumowując, w świetle teorii przywiązania satysfakcja w relacji romantycznej zależy w dużej mierze od tego, na ile partner zaspokaja potrzeby drugiej osoby w kontekście bliskości, czy bycia bezpieczną bazą. Z drugiej strony, niezadowolenie w związku jest skutkiem niepewności i problemów wynikających głównie z stylów przywiązania. Wobec tego, osoby lękowe bądź unikowe odczuwają niższe zadowolenie z relacji romantycznych, a osoby przywiązane bezpiecznie raportują wyższą satysfakcję.
